31 Mai 2023

Mae Trafnidiaeth Cymru (TrC) a’r Heddlu Trafnidiaeth Prydeinig yn rhybuddio bod tresmasu ar reilffyrdd yn Ne Cymru yn fwy peryglus nawr nag erioed o'r blaen.

Mae'r risg o farwolaeth neu anaf difrifol i'r rhai sy'n parhau i dresmasu ar y rhwydwaith rheilffyrdd wedi cynyddu'n sylweddol yn sgil gosod Cyfarpar Llinellau Uwchben (OLE) ‘byw’ ar gyfer Metro De Cymru sy'n 25,000 folt – 100 gwaith yn fwy pwerus na thrydan cartref safonol.

Mewn 9 gwaith allan o ddeg o achosion, gall cyffwrdd ag OLE fod ladd ac mae'r gwres a gynhyrchir yn sgil y sioc o 25,000 yn cyrraedd tymereddau sy’n uwch na 3,000 gradd Selsiws.

Yn 2022, cofnodwyd dros 1,000 o achosion o dresmasu ar Reilffyrdd Llinellau Craidd y Cymoedd yn unig, a allai fod wedi bod yn angheuol pe bai pŵer yn rhedeg ar hyd yr OLE.

Dywedodd Lois Park, Pennaeth Ymgysylltu â'r Gymuned a Rhanddeiliaid TrC: “Mae'r rhan gyntaf o drydaneiddio’r OLE yn garreg filltir arwyddocaol arall ar gyfer prosiect Metro De Cymru, ond mae'n creu risgiau sylweddol i'r rhai sy'n tresmasu ar y rhwydwaith.

“Mae'r system OLE wedi'i chynllunio i gadw pobl yn ddiogel a chyn belled â bod pawb yn parchu ffin y rheilffordd a ddim yn tresmasu ar y rheilffordd, byddant yn ddiogel.  Ond i'r rheini sydd heb gael eu dal yn tresmasu ar y llinellau yn y gorffennol, mae'r risg o anaf difrifol a marwolaeth yn sylweddol uwch.

“Dros y ddwy flynedd nesaf, bydd holl Linellau Craidd y Cymoedd yn cael eu trydaneiddio fel y gall TrC redeg ei drenau newydd sbon, felly rydym wedi ymrwymo i weithio gyda chymunedau i wneud pawb yn ymwybodol o'r perygl.

“Dylai pobl gadw pellter o leiaf 2.75m o OLE bob amser gan nad oes raid i chi ei gyffwrdd yn uniongyrchol i gael eich trydaneiddio.  Hefyd, dylech gymryd gofal ychwanegol gyda gwrthrychau fel ymbarél, balwnau heliwm neu wialen bysgota.”

Mae TrC wedi bod yn gwella diogelwch o amgylch y rhwydwaith trwy godi ffensys ychwanegol ac ymestyn rhwystrau diogelwch ar bontydd.

Ond bu nifer o ddigwyddiadau o ddwyn cebl a difrod yn ystod y misoedd diwethaf, sydd wedi arwain at ddifrod difrifol i offer a gwasanaethau yn cael eu amharu.

Ym mis Chwefror fe darodd un o'n trenau cwsmeriaid oedd yn wag ar y pryd geblau wedi'u difrodi ger gorsaf Llandaf yn dilyn ymgais i'w dwyn, gan arwain at oedi am sawl awr a chanslo gwasanaethau i Gaerdydd.

BTP quote

Gallai unrhyw un sy'n cael ei ddal yn tresmasu ar y rhwydwaith rheilffyrdd gael ei ddwyn gerbon llys a derbyn dirwy o hyd at £1,000.

Gallwch helpu drwy roi gwybod am ymddygiad amheus ar y cledrau i Heddlu Trafnidiaeth Prydeinig:

• Ffoniwch 0800 40 50 40
• Neges Testun 61016
• Mewn argyfwng ffoniwch 999
• Neu gallwch ffonio Crimestoppers yn ddienw ar 0800 555 111.